Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

70. Wszechnica Biebrzańska

Biebrzański Park Narodowy serdecznie zaprasza do udziału w 70. Wszechnicy Biebrzańskiej pt. „Zmiany Klimatu ", która odbędzie się w dniach 12-13 października br.

Podczas pierwszego dnia Wszechnicy uczestnicy będą mieli okazję wysłuchać wykładów znakomitych naukowców. Ciekawym punktem spotkania będzie promocja książki „Puszcza gigantów. Rzecz o białowieskich dębach” oraz spotkanie autorskie z Agnieszką Aleksiejczuk i Tomaszem Niechodą.
Drugi dzień Wszechnicy to tradycyjnie dzień terenowy. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do uczestnictwa w wycieczce terenowej, której celem będą szlaki turystyczne Czerwonego Bagna.

Kontakt: Beata Głębocka, Dział Edukacji BbPN, e–mail: Beata.Glebocka@biebrza.org.pl

Wstęp wolny.

Szczegóły na plakacie poniżej.
 

• autor: Beata Głębocka

Relacja z 70. Wszechnicy Biebrzańskiej

Ostatnia, 70. już Wszechnica Biebrzańska przebiegła pod znakiem zmian klimatu. Prelegentami wydarzenia byli wybitni naukowcy, dzięki którym uczestnicy spotkania mieli możliwość wysłuchania doskonałych prezentacji. 
Rolę mokradeł i bagien w regulacji klimatu podkreślali dr hab. Wiktor Kotowski  oraz dr Łukasz Kozub reprezentujący Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Ochrony Mokradeł. Obszary wodno-błotne mają ogromne znaczenie dla zachowania różności biologicznej, różnorodności krajobrazu oraz odpowiedniego bilansu wodnego. Te naturalne ekosystemy stanowią, na równi z obszarami leśnymi, podstawowe układy przyrodnicze, które podtrzymują życie na Ziemi. Spełniają wiele różnych funkcji przyrodniczych akumulując organiczne zasoby węgla i azotu, oczyszczając wody, hamując odpływ wód podziemnych do rzek, retencjonując wody podziemne i powierzchniowe. W sytuacji, gdy Polska cierpi na pogłębiający się deficyt wodny, a planecie zagraża niedobór wód słodkich, ochrona obszarów wodno-błotnych to jedno z najważniejszych zadań dla całej ludzkości. Ponad połowa obszarów podmokłych w skali światowej zanikła lub została trwale zdegradowana w ciągu ostatniego stulecia. Przy obecnej świadomości utrzymywanie tego trendu wydaje się niedorzecznością. Ochrona obszarów wodno-błotnych jest wyrazem odpowiedzialności za realizację zobowiązań międzynarodowych, a jednocześnie odpowiedzi na potrzeby wdrażania polityki ekologicznej państwa. To dziedzictwo przyrodnicze zobowiązani jesteśmy pozostawić następnym pokoleniom. Oprócz moralnego obowiązku, zobowiązuje nas do tego prawo – krajowe i europejskie.
Dr hab. Paulina Kramarz z Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego podkreślała, że ogromny wpływ na klimat wywiera rolnictwo i produkcja żywności.  50 % terenów podmokłych w skali świata jest zabierane  pod rolnictwo. Jest to działanie bezcelowe, ponieważ ilość obszarów zajętych pod powierzchnie rolne jest zupełnie wystarczająca. Do tego rolnictwo zużywa 75% zasobów wody słodkiej i jest odpowiedzialne za 1/3 emisji gazów cieplarnianych. Wiąże się to również ze wzrostem zużycia owadobójczych pestycydów oraz nawozów sztucznych.
Jak pokazują wszelkie analizy, produkcja żywności obecnie nie służy zaspokajaniu potrzeb żywnościowych całej ludzkości, lecz bogaceniu się niewielkiej grupy osób - 1% społeczeństwa posiada te same zasoby co połowa ludzkości. Doprowadziło to do rozwoju rolnictwa przemysłowego, które jest oparte na wielkoobszarowych monokulturach i fermach przemysłowych. 
Wciąż rośnie konsumpcja mięsa w skali globalnej. Najbardziej emisyjna i zajmująca największe powierzchnie jest hodowla bydła. Zwierzęta hodowlane, trzymane są często w strasznych warunkach,  zaspokajają jedynie 17 % zapotrzebowania energetycznego i zaledwie 33 % zapotrzebowania na białko. Zdecydowanie mniej powierzchni  do produkcji  tej samej  ilości białka zajmują rośliny strączkowe.
Rosnąca produkcja mięsa nie zaspokaja proporcjonalnie potrzeb żywnościowych ludności na całym świecie.  W naszej części świata konsumuje się zdecydowanie za dużo tłuszczu, czego konsekwencją jest otyłość (25% ludności w krajach najbogatszych jest chorobliwie otyłych). Ten nadmiar  pożywienia nie powinien zostać wyprodukowany  i zjedzony. Dotyczy to również ogromnych ilości niepotrzebnie produkowanego oleju palmowego i cukru. Dodatkową składową jest wyrzucanie żywności, gdyż jak się okazuje używając wyrzuconej żywności można byłoby wyżywić 3 mld ludzi.
W ciągu kolejnych trzech dekad 5 mld ludzi będzie zagrożonych brakiem pożywienia i brakiem wody pitnej. Europa oraz Stany Zjednoczone są odpowiedzialne za 50% emisji wszystkich gazów cieplarnianych. Aby łagodzić skutki zmiany klimatu musimy zrezygnować z produkcji prowadzonej przez fermy przemysłowe, które są szkodliwe dla środowiska, nieodporne na zmiany klimatu i zużywają ogromne ilości wody. Alternatywą jest produkcja żywności lokalnej, poprzez uproszone gospodarowanie z utrzymaniem społeczności wiejskiej. 
Ciekawym punktem Wszechnicy było spotkanie z Agnieszką Aleksiejczuk i Tomaszem  Niechodą współautorami książki pt. „Puszcza gigantów. Rzecz o białowieskich dębach”.  Książka jest efektem poszukiwania najwyższych i najgrubszych dębów oraz innych gatunków  drzew rosnących w Puszczy Białowieskiej. Autorzy podkreślali, że dzięki zostawieniu fragmentów puszczy bez większej ingerencji człowieka  stała się ona symbolem najbardziej naturalnego lasu niżowego Europy. W Puszczy Białowieskiej występuje największe nagromadzenie ogromnych dębów szypułkowych w Polsce, szacowane w naszej części Puszczy na około 4000 drzew o obwodzie pnia powyżej 395 cm.
Dziękujemy uczestnikom za przybycie, a szczególnie prelegentom za wspaniałe prezentacje badań i głębokich przemyśleń. 
W niedzielę, 13 października, odbyła się piesza wycieczka terenowa na  trasie Kopytkwo – Wilcza Góra (szlaki Czerwonego Bagna)  pod przewodnictwem ornitologa Łukasza Krajewskiego (BbPN). Uczestnikom wycieczki udało się zaobserwować między innymi:
1.    łoś
2.    żuraw
3.    czajka
4.    krogulec
5.    dzięcioł duży
6.    srokosz
7.    skowronek
8.    świergotek łąkowy
9.    rudzik
10.    kwiczoł
11.    paszkot
12.    raniuszek
13.    modraszka
14.    bogatka
15.    sójka
16.    sroka
17.    kruk
18.    szpak
19.    mazurek
20.    zięba
21.    czyż
22.    gil
23.    trznadel

• autor: Beata Głębocka