Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

SOO Dolina Biebrzy

OSO Ostoja Biebrzańska

Relacja z warsztatów Zielona Infrastruktura

Zachęcamy do zapoznania się z terścią raportu podsumowującego warsztaty, nt. zielonej infrastruktury, które odbyły się w listopadzie 2014 r. w siedzibie Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Kształtowanie krajobrazu - warsztaty

W dniach 4-5 listopada 2014 r. w Centrum Edukacji i Zarządzania Biebrzańskiego Parku Narodowego odbyły się warsztaty dotyczące roli zielonej infrastruktury w zrównoważonym kształtowaniu krajobrazu. W warsztatach wzięli udział przedstawiciele różnych instytucji: parków narodowych, urzędów gmin, regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, organizacji pozarządowych, architekci krajobrazu. Z wystąpień prelegentów dowiedzieliśmy się: co to jest zielona infrastruktura oraz jak ją wspierać i wykorzystywać. Pani Aleksandra Jaskulska (Łódzka Błękitno-Zielona Sieć) pokazała na przykładzie miasta Łódź, że zrównoważone planowanie przestrzenne wykorzystujące zieloną infrastrukturę jest już stosowane w Polsce. Takie koncepcje planistyczne wykorzystujące obszary zielone i ich naturalne właściwości w celu poprawy standardów życia społeczeństwa nie są jeszcze powszechne, jednak przykład Łodzi pokazuje, że warto zdążać w tym kierunku. Odtworzenie meandrów oraz roślinności rzecznej cieków w obszarze miasta czy stworzenie zbiorników sedymentacyjnych przyczyniło się do poprawy jakości wody, obniżenia zanieczyszczenia rzek nawet o 50%! Co warte podkreślenia, są to rozwiązania, które można zastosować wszędzie, bo póki co naturalna zielona infrastruktura w Polsce jest nadal dość powszechna. Na obszarach wiejskich obszary zielone są oczywistym elementem przestrzeni, wystarczy wiedzieć jak je mądrze wykorzystać. Co było podkreślane wielokrotnie, właściwości zielonej infrastruktury są przez nas wykorzystywane nieświadomie. Pszczoły, woda, drzewa były zawsze i wydaje się, że nadal będą. Niewielu ma świadomość, że są to zasoby ograniczone, które przy obecnym kierunku i tempie rozwoju cywilizacji kurczą się bardzo szybko. Nie zdajemy też sobie sprawy, że te dobra, które nam są dostarczane przez przyrodę nigdy nic nie kosztowały i być może dlatego ich nie doceniamy. Rolnicy nie wliczają, póki co, w koszty swojej działalności np. kosztów związanych z  zapylaniem upraw, gdyż jest ono wykonywane nieodpłatnie przez pszczoły. Co się jednak stanie, kiedy pszczół zbraknie, a jest to coraz poważniejsze zagrożenie. Ile będzie nas kosztować kilogram jabłek i kogo będzie na nie stać? Jak dotąd „robo –pszczoły” (mechaniczne roboty zapylające) nie osiągają wysokiej efektywności zapylania, nie potrafią zapylić wszystkich rodzajów kwiatów. Wydaje się, że dla doczesnej wygody społeczeństwo odsuwa od siebie temat skutków społeczno-ekonomicznych spowodowanych degradacją przyrody, na przysłowiowe „pojutrze”, ale pojutrze … będzie już za późno. Niektórym osobom temat wydaje się bardzo odległy, ale rolnicy Południowej Ameryki już go odczuwają. Do niedawna dostęp do wody był nieograniczony i bezpłatny dla każdego obywatela Peru. Od czasu wielkiego boom kopalni złota, mieszkańcy andyjskich wiosek muszą płacić za wodę. I to nie małe pieniądze - 150 soli miesięcznie w 2011 r. (peruwiański sol jest nieco mocniejszy od polskiej złotówki). Do tego przemysł górniczy (wydobycie złota i miedzi) zużywa tak potężne ilości wody, że jej zużycie w wioskach jest limitowane do 2-3 godzin dziennie, pomimo, że rolnicy płacą za jej dostarczanie.

Podczas pracy w grupach uczestnicy warsztatów próbowali rozjaśnić ten czarny scenariusz przyszłości. Zaplanowano miasta, które wykorzystują zieloną infrastrukturą obecną w ich obszarze, stosują nowoczesne zielone technologie, by ludziom żyło się lepiej. Bo tu nie chodzi tylko o żabki i ptaszki, ale też o standard życia przyszłych pokoleń. Wielokrotnie badania wskazywały, iż zieleń wokół nas, czysta woda i powietrze poprawiają komfort życia. Dlatego planowanie przestrzenne na wszystkich poziomach jest tak ważne i to właśnie tutaj powinna znaleźć praktyczne zastosowanie koncepcja zielonej infrastruktury.

W drugim dniu warsztatów odbyła się na wycieczka wokół Dolnego Basenu doliny Biebrzy, podczas której oceniano wartości regulacyjne i produkcyjne zielonej infrastruktury doliny. Zwrócono uwagę na jej potężne możliwości retencyjne retencji wody, a tym samym ochronę przeciwpowodziową, na jej potężną moc filtracyjną uzdatniającą wodę spływającą z pól, na jej funkcje absorpcyjne – magazynowanie gazów cieplarnianych oraz towarzyszący jej specyficzny mikroklimat. Mówiono o funkcji krajobrazowej, rekreacyjnej i kulturowej bagien i niby o błahych owadach zapylających.

Dwie rzeczy, które mi najbardziej utkwiły w pamięci to smutne, ale prawdziwe stwierdzenie z prezentacji pani Małgorzaty Siuta (CEEweb): Gdyby drzewa zwiększały siłę sygnału wifi sadzono by je wszędzie, a one tylko produkują TLEN!

Inne istotne zagadnienie, które zostało poruszone przez przedstawicieli Wigierskiego Parku Narodowego, to problemy z poczuciem estetyki. Braki dotyczące poczucia, wartościowania wrażeń estetycznych w programie edukacji dzieci i młodzieży skutkują w życiu dorosłych, tj. niedostrzeganiem bądź brakiem ładu przestrzennego, harmonii czy wrażliwości na przyrodę.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za przybycie i aktywny udział w spotkaniu!

Zobacz relację CEEweb i prezentacje z warsztatów >>>  http://www.ceeweb.org/event/green-infrastructure-workshop/

Autor: Urszula Biereżnoj-Bazille

Biebrzańskie wolontariuszki na International Junior Ranger Camp 2014

Zdobycie Śnieżki, praca w górach z leśnikami, nowi przyjaciele z różnych państw Europy – to w skrócie wspaniały obóz przyrodniczy Junior Ranger Camp, z którego właśnie wróciłyśmy!

Obozy młodzieży (12-16 l.) pod nazwą Junior Ranger Camp są pomysłem stowarzyszenia Europarc i odbywają się od kilkunastu lat w różnych parkach narodowych Europy. Są okazją do poznania cennych miejsc przez wycieczki i wspólną pracę na rzecz przyrody. W tym roku 55 osób spotkało się na Junior Ranger Camp, w dniach 12-19 lipca, w Karkonoskim Parku Narodowym po stronie czeskiej. Po raz pierwszy w obozie uczestniczyła ekipa z Polski: czyli nasz zespół z Biebrzańskiego PN oraz dwóch wolontariuszy z opiekunem, z Karkonoszy. Aby pojechać na ten obóz pracowałyśmy wcześniej na imprezach BbPN jako wolontariuszki, brałyśmy udział w akcji „Chrońmy płazy”, udało się nam też zdobyć wyróżnienia w dwóch konkursach: Konkursie Wiedzy o BbPN i Miss Alei 2014.

Jak wyglądał obóz? Na campingu wymieszano zespoły z 13 krajów: m.in. Łotwy, Estonii, Norwegii, Holandii, Niemiec, Hiszpanii, Włoch, Czech, Słowacji, kwaterując nas w różnych domkach. W kolejnych dniach poznawaliśmy Karkonosze zarówno po stronie polskiej jak i czeskiej, zgodnie z hasłem obozu „Following wilderness across boundaries”. Zdobyliśmy Śnieżkę, górę Chojnik, wodospady Mumlavsky i Kamieńczyk. Odwiedziliśmy muzea przyrodnicze w Czechach i Żywy Bank Genów w Jeleniej Górze. Ale obóz to nie tylko zwiedzanie. Najwięcej emocji wzbudzała wspólna praca: w polskich Karkonoszach wyrwaliśmy z rowów inwazyjny gatunek (kroplika żółtego), zbieraliśmy śmieci ze szlaków, przesadzaliśmy rośliny na szkółce oraz nakładaliśmy osłonki chroniące młode drzewa przed zgryzaniem. W Czechach nasza grupa zbierała gałęzie w głębi lasu, a druga, pracowała (pomimo deszczu!) przy naprawie górskiego mostu! Cały czas towarzyszyli nam pracownicy obu parków i wyjaśniali wszystko, np. w jaki sposób odnawia się duże powierzchnie lasów, które tam obumarły przed laty. Przez gry i zabawy poznaliśmy nowe dla nas, górskie rośliny i siedliska. Po dniu pracy zasłużona chwila relaksu – w basenie na campingu, na boisku czy przy tradycyjnych tańcach z różnych państw. Nauczyłyśmy bez problemu wszystkich polki! Wieczorami znów praca: prezentacje parków, więc podobnie jak inni rangersi, też miałyśmy wystąpienie.

Junior Ranger Camp był wspaniałym przeżyciem, którego nigdy nie zapomnimy. Poznałyśmy wielu nowych przyjaciół,  szlifowałyśmy nasz angielski, zobaczyłyśmy piękne Karkonosze i pracowałyśmy dla ochrony przyrody! Serdecznie dziękujemy parkom narodowym: Biebrzańskiemu i Karkonoskiemu, po stronie czeskiej i polskiej, za możliwość przeżycia tej niesamowitej przygody!                                                                        

                                         Biebrzańskie Junior Rangers: Magdalena Kamińska i Julia Wiatr

https://www.facebook.com/pages/Europarc-Junior-Ranger-Programme/266313873379549?fref=photo

http://www.europarc.org/what-we-do/junior-ranger/junior-ranger-news/

Razem dla zachowania historii i przyrody

Pracownicy Biebrzańskiego Parku Narodowego wzięli udział w inicjatywnie koordynowanej przez Pracownię Architektury Żywej, pt. Zabytki Gminy Nowy Dwór - razem na rzecz kulturowego i naturalnego dziedzictwa.

Celem projektu jest opisanie obiektów stanowiących nasze dziedzictwo narodowe i naturalne, stworzenie podstaw do lepszej ich ochrony oraz zainteresowanie historią Polski i przyrodą lokalnej młodzieży.

BbPN wsparł projekt wiedzą merytoryczną, pomógł w opisie roślinności parku dworskiego oraz w waloryzacji różnorodności gatunkowej bezkręgowców oraz przeprowadził zajęcia z młodzieżą, których celem było przekazanie choć kilku informacji przyrodniczych.

Park w Bobrze Wielkiej jest zabytkiem wpisanym na listę Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. To miejsce opisujące kawał polskiej historii. Założenie renesansowe z XVI w. zostało na początku XIX w. przebudowane w stronę ogrodów angielskich, wyrażających wówczas myśli wolnomularską (masoneria). Z miejscem tym też wiąże się legenda o niespełnionej miłości pomiędzy panną stąd (z Dworu, wierzenia pogańskiego) a młodym polskim rycerzem. Gdzieś na obrzeżach stawów rosło święte drzewo – grab pokaźnych rozmiarów, które jeszcze Szafer (ojciec polskiej botaniki, 1886-1970) odwiedził.

Drugie z opisywanych miejsc jest równie magiczne, to cmentarz z kamiennymi stelami. Przyrodniczo – o nieprzeciętnej wartości, ze względu na roślinność (murawa bogata gatunkowo). Niektóre z tych roślin – ziół były uznawane za magiczne przez naszych przodków. Zioła te mogły być wykorzystywane np. do różnych rytuałów. Emocjonalne połączenie się z energią ziół i kwiatów jest jedną z najstarszych terapeutycznych metod uzdrawiania duszy i ciała.

Projekt dofinansowano w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wolontariat dla dziedzictwa oraz z budżetu Starostwa Sokólskiego.

• autor: UBB