Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Łoś - kto to taki

Łoś należy do rodziny jeleniowatych i osiąga następujące wymiary: długość ciała wynosi od 2 do 3 m. Wysokość w kłębie nieco ponad 2 m. Masa ciała waha się od 350 do 500kg. Samice są mniejsze od samców.
Barwa sierści zależy od pory roku. W sezonie wiosenno - jesiennym barwa jest generalnie kolory rdzawobrązowego. Zimą suknia ciemnieje i wtedy zdecydowanie wyróżnia się jaśniejszy spód ciała, jaśniejsze kończyny oraz zad.
Samce - byki nakładają dwa typy poroża: łopaty i badyle. Byka noszącego poroże w formie łopat nazywa się łopataczem. Jest to zdecydowanie rzadsza u nas forma. Byka noszącego poroże w formie badyli (przypominających nieco poroże jelenia) nazywa się badylarzem. W okresie grudnia i stycznia poroże jest co roku zrzucane. Stare osobniki mogą gubić poroże już w listopadzie. Nowe poroże wykształca się wiosną i wczesnym latem. Waga poroża zależy od wieku osobnika: młode wykształcają lżejsze formy, dojrzałe byki cięższe. Generalnie waga pojedynczej tyki waha się od jednego do kilku kilogramów. Łoś jest zwierzęciem stosunkowo długowiecznym, żyje 20 - 25 lat.

Jakie są zwyczaje łosia

Łosie są najaktywniejsze wczesnym rankiem i wieczorem. Wówczas najłatwiej je obserwować, kiedy wypasają się pośród turzycowisk. Ruja łosia tzw. bukowisko przypada we wrześniu (choć zależy to od pogody). Niektóre osobniki odzywają się już pod koniec sierpnia a inne z kolei jeszcze w październiku. Wtedy to można usłyszeć charakterystyczne, niezbyt głośne stękanie.
W maju samica, czyli łosza lub klępa rodzi najczęściej jedno młode - łoszaka choć dwa młode nie bywają rzadkością. Potomstwo pozostaje przy łoszy przez rok a nieraz dwa lata. Samce zazwyczaj żyją pojedynczo.
Łoś lubi pływać i doskonale nurkuje. W celu zdobycia ulubionych roślin wodnych łoś zanurza się na głębokość nawet do 5 m. Zimą łosie schodzą z bagien i najczęściej można zobaczyć je w lasach sosnowych. Wówczas to podstawę diety łosia stanowią kora i pędy sosny. Łosie ogryzają również korę i młode pędy osiki lub pędy brzóz i wierzb. W tym okresie, przekraczając drogi mogą stanowić niebezpieczeństwo dla uczestników ruchu drogowego.

Łoś - król mokradeł

Ulubione miejsce występowania łosia to tereny podmokłe i bagienne. Preferuje lasy bagienne, torfowiska z mozaiką zakrzaczeń wierzbowych. Jest on morfologicznie przystosowany do życia w takich środowiskach. Długie nogi - badyle - sprawiają, że łoś mimo pokracznej z pozory sylwetki doskonale porusza się po terenie błotnistym , wśród kęp turzyc. Bagna Biebrzańskie to optymalne środowiska dla łosia. Dolina Biebrzy jest największą ostoją tego gatunku w Polsce. Żyje tu obecnie ok. 1400 osobników.
 

Rok wędrówek łosia

Film przedstawia obszar występowania jednego z zaobrożowanych łosi (konkretnie PLOS 8 numer na obroży 20x) w okresie od 17 stycznia 2012 r. (czyli od dnia zaobrożowania) do końca grudnia tegoż roku. Przemieszczająca się plama to obszar występowania łosia w okresie kilku kolejnych dni. Przejście z obszaru Downary-Owieczki (ostoi zimowej) na bagna nastąpiło w dniach 21-23 kwietnia. Powrót trwał ok. tygodnia w okresie 15-20 listopada. Animacja pokazuje, że zimą łoś ten przebywał w borach na obrzeżach doliny, poza Biebrzańskim Parkiem Narodowym, a od wiosny do późnej jesieni  na terenie BbPN. Widoczne jest zajmowanie mniej więcej stałego obszaru podczas sezonu wegetacyjnego w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Biebrzy oraz wyraźne preferowanie kompleksów borowych zimą. Podczas zimy oraz sezonowych migracji dochodziło do przekraczania szlaków komunikacyjnych: szosy i torów. Całoroczny areał przedstawiono na końcu animacji w kolorze czerwonym. Animację wykonał Piotr Rode na podstawie wyników projektu badawczego realizowanego przez Zakład Zoologii Kręgowców, Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku we współpracy z Instytutem Biologii Ssaków PAN w Białowieży oraz Max Planck Institute w Niemczech i Université Joseph Fourier w Grenoble i finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

• autor: Mirosław Ratkiewicz (Uniwersytet w Białymstoku), opublikowała: B.Siłakowska