Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Rok 2019 został ogłoszony „Rokiem Wilka” w Biebrzańskim Parku Narodowym.

Wilk (Canis lupus) jest największym przedstawicielem rodziny psowatych. Obszar jego występowania obejmuję Eurazję i Amerykę Północną. Od niedawna obserwuje się jego stopniową ekspansję i wzrost liczebności populacji. Wilk powraca na tereny, które wiele lat temu były jego naturalną ostoją.  Według „Atlasu ssaków Polski” liczebność wilków na przełomie lat 2013/2014 wyniosła  900-1000 osobników.

Obecny status prawny tego gatunku w Polsce reguluje Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późniejszymi zmianami) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348), zgodnie z którymi wilki objęte są ochroną ścisłą. Ponadto można tworzyć dla nich strefy ochronne  wokół miejsc rozrodu (nor) w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia.

Wilki zawsze budziły kontrowersje. Przez lata były przez ludzi tępione, jako zwierzęta niepożądane zagrażające zwierzętom gospodarskim. Jeszcze niedawno były zabijane dla cennego futra, a za każdego zastrzelonego osobnika wypłacano nagrodę. Na szczęście na przestrzeni ostatniego półwiecza człowiek zaczął spoglądać na wilka łaskawiej. Wilki doczekały się statusu - niezbędnego elementu ekosystemu. Zauważono bowiem, że człowiek nie jest w stanie zastąpić dużych drapieżników w przyrodzie. Na początku wilki objęto ochroną okresową ograniczoną do czasu rozrodu, zaczęto ograniczać wielkości ich odstrzału, aż w końcu w wielu krajach doczekały się ochrony całkowitej. Takie podejście jest efektem licznych badań naukowych poświęconych roli tego gatunku w środowisku. Fakt, że jeszcze niedawno zwalczane były na wszelkie możliwe sposoby sprawia, że myśląc o tych zwierzętach należy się zastanowić nad człowiekiem i jego wszechwładnym stosunkiem do przyrody.

Tu zacytujemy fragment z książki Yuval Noah Harari „Homo deus. Krótka historia jutra” – „Jeśli włączy się kanał National Geographic, pójdzie do kina na któryś film Disneya albo przeczyta jakąś baśniową  opowieść, łatwo można odnieść wrażenie, że planetę Ziemię zamieszkują w większości lwy, wilki, tygrysy, które dla nas, ludzi, są równymi przeciwnikami. Król Lew Simba sprawuje władzę nad zwierzętami sawanny, Czerwony Kapturek stara się uniknąć złego wilka, a mały Mowgli dzielnie stawia czoło tygrysowi Share Khanowi. Jednak w rzeczywistości tych zwierząt już nie ma. Nasze telewizory, książki, fantazje i koszmary wciąż są ich pełne, ale lwy, tygrysy i wilki znikają z naszej planety. Świat zamieszkują przeważnie ludzie i ich udomowione zwierzęta (…) Ile wilków żyje dzisiaj w Niemczech, ojczyźnie braci Grimm, Czerwonego Kapturka i baśniowego złego wilka? Mniej niż setka. (A nawet one są w większości wilkami z Polski, które w ostatnich latach przekradły się przez granicę). Natomiast Niemcy zamieszkuje pięć milionów udomowionych psów (…) Obecnie ponad 90 procent dużych zwierząt na świecie (to znaczy tych, które ważą trochę więcej niż kilogram) to ludzie i zwierzęta udomowione”.

Ogłaszając „Rok Wilka” w BbPN zapraszamy do udziału w wydarzeniach organizowanych przez Biebrzański Park Narodowy, między innymi w marcowej Wszechnicy Biebrzańskiej, której tematem przewodnim będzie właśnie wilk.

Andrzej Grygoruk Dyrektor BbPN

• autor: Andrzej Grygoruk, Beata Głębocka