Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

8 sierpnia - Wielki Dzień Pszczoły

Spośród ponad 470 gatunków pszczół stwierdzonych w Polsce powszechnie znany jest jeden gatunek – pszczoła miodna, gdyż to od niej pozyskujemy miód. Jednak bardziej istotne niż miód, z punktu widzenia naszego przetrwania na tej planecie, jest zapylanie roślin przez te owady. Aż 1/3 naszego pożywienia wymaga zapylania przez pszczołowate. I nie chodzi tu tylko o pszczołę miodną, ale o zdecydowaną większość pozostałych gatunków np.: trzmiele i pszczoły samotnice. Niemal 50% z nich jest zagrożona wyginięciem. Tworzymy bardzo rozwiniętą cywilizację, a tak naprawdę zależymy od małych owadów…

Pszczoły miodne

Żyją w rodzinach składających się z tysięcy osobników, na czele której stoi królowa. Tylko ona składa jaja. Pozostałe pszczoły pełnią ściśle określoną rolę w gnieździe. Pszczoły „ulowe” (2/3 rodziny) to młode osobniki, które np.: sprzątają, bronią gniazda czy opiekują się larwami. Samce (trutnie) zajmują się wyłącznie flirtowaniem z królową w okresie godowym (wiosną). Najciężej pracują robotnice lotne. Stanowią 1/3 wielkości całej rodziny. Muszą odwiedzić około 4 milionów kwiatów, aby zebrać nektar na 1 kg miodu. W sezonie mogą zgromadzić do 90 kg miodu. Takie zapasy są podstawowym pokarmem dla całej rodziny zimą. Dzięki niemu pszczoły, ruchem swoich ciał wytwarzają i utrzymują wewnątrz gniazda temperaturę dodatnią do 20 st. C., nawet w mroźny dzień. Pszczelarz pozyskuje od pszczół nie tylko miód, ale też pyłek, pierzgę, wosk i kit. Niezwykle ważną rolę odgrywają pszczoły w lasach. Ich praca służy zwiększeniu ilości zdrowych i płodnych nasion potrzebnych do rozwoju lasu oraz do zwiększenia urodzaju owoców leśnych, tj.: poziomek, borówek, czarnych jagód, jeżyn, malin, będących pokarmem dla zwierząt leśnych. 

Pszczoły samotnice

W przeciwieństwie do pszczoły miodnej, nie tworzą społeczeństw. Każda samica sama buduje gniazdo i troszczy się o swoje potomstwo. Przykładem jest murarka ogrodowa, która najchętniej gniazduje w domkach z rurek trzcinowych. Wiosną składa w nich jaja (do 15 sztuk). Każde jajo zaopatruje w nektar z pyłkiem kwiatowym i zamurowuje. Rurki zajęte przez murarkę mają otwór wlotowy zaklejony gliną. Samica ginie jesienią, a po zimie, wczesną wiosną z rurek wychodzi nowe pokolenie murarek i cykl życiowy się powtarza. Murarki są bardzo łagodnymi pszczołami, pozwalającymi przyglądać się sobie nawet z kilku cm. Bronią się łagodnie żądląc tylko jak są chwytane lub przypadkowo przyduszone. Przywiązują się do swojego domku. Zapylają rośliny w promieniu zaledwie kilkuset metrów (pszczoła miodna – do kilku km), nie „zdradzając” tym samym swojego podwórka, gdzie otrzymały schronienie. Szczególnie cenione są przez sadowników i ogrodników.

Możemy pomóc pszczołom

Jak pomóc pszczołom? Poprzez tworzenie im odpowiednich siedlisk i schronień. Przy siedzibie Parku uprawiane są rabaty kwiatowe z gatunkami miododajnymi. Na niektórych parkowych ścieżkach umieszczono specjalne domki dla owadów zapylających oraz barcie dla pszczół miodnych w formie kłód zawieszonych na drzewach.
W kilku miejscach Parku istnieją tzw. remizy, przyciągające owady zapylające. Rosną tu jarzębiny, jabłonie, grusze, głogi, maliny, jeżyny, bez czarny i koralowy.  Korzystają z nich owady zapylające, w tym pszczoły. 

Tekst: Piotr Tałałaj