Pamiętajmy o cmentarzach, nie niszczmy grobów naszych sąsiadów i byłych wrogów. Bez względu na to czy jesteśmy wyznawcami którejś z religii, czy też nie – miejsca pochówku powinny pozostawać w należnym im poszanowaniu.
Nazwa <cmentarz> pochodzi od łacińskiego słowa coemeterium. Tak naprawdę zlatynizowana forma tego wyrazu wywodzi się z języka greckiego – i tam oznaczało miejsce spoczynku lub snu.
Dolina Biebrzy jest miejscem pochówku wielu ludzi. Można podejrzewać że większość z nich jest do tej pory całkowicie nieznana i pochodzi z okresu I, a szczególnie II Wojny Światowej. Do naszych czasów ocalało niewiele cmentarzy związanych z prowadzonymi tu wojnami. O wyjątkowej nekropoli założonej na jednym z fortów Twierdzy Osowiec pisałem na początku tego roku.
Na opublikowanych mapach turystycznych Biebrzańskiego PN, w Kotlinie Biebrzańskiej można zlokalizować co najmniej 50 cmentarzy. Na większości z nich, obok zwykłych pochówków odnaleźć można kwatery ofiar wojennych.
Niestety do naszych czasów pozostało ich niewiele. Miejscowa ludność przez lata traktowała je wyjątkowo okrutnie! Całe szczęście - czasy się zmieniają i przybywa dobrych przykładów. W okolicach wsi Sośnia uporządkowano kilka całkowicie zniszczonych i zapomnianych I wojennych cmentarzy. Pochowano na nich żołnierzy dwóch walczących wówczas mocarstw: Rosji i Niemiec.
Co ciekawe, ale też i typowe - na zachowanych inskrypcjach odnaleźć można wiele polskich nazwisk i to po obydwu stronach …
Oczyszczono także wojskową kwaterę na starym cmentarzu w Białaszewie.
Wyrazy podziękowania miejscowemu proboszczowi!
Spoczywają tam – obok siebie – żołnierze rosyjscy i niemieccy polegli m.in. w czasie pamiętnego ataku gazowego z 6 sierpnia 1915 w czasie oblężenia Twierdzy Osowiec.
Tekst i zdjęcia: cezary werpachowski, Biebrzański PN
autor: c. werpachowski, data: 2012-10-30
MEMENTO MORI …
Sośnia - cmentarz żołnierzy niemieckich z 1915 roku fot: c. werpachowski
Mózgowina - cmentarz żołnierzy z 1915 roku fot: c. werpachowski
Sośnia - cmentarz żołnierzy rosyjskich z 1915 roku fot: c. werpachowski
Białaszewo - mur kościelny z pamiątkową tablicą ku czci poległych żołnierzy niemieckich z 1915 roku fot: c. werpachowski
Białaszewo - fragment tablicy ku czci poległych żołnierzy niemieckich z 1915 roku fot: c. werpachowski
Białaszewo - mur kościelny z pamiątkową tablicą ku czci poległych żołnierzy niemieckich z 1915 roku fot: c. werpachowski
Białaszewo (cmentarz) - kamienny nagrobek 3 niemieckich żołnierzy z 1915 r. Jeden z nich nosi polsko brzmiące nazwisko: Ignacy Narewski ... fot: c. werpachowski
Wieś Supy koło Jedwabnego - cmentarz z kamiennym nagrobkiem ku czci spoczywających tu żołnierzy niemieckich i .... fot: c. werpachowski
Wieś Supy koło Jedwabnego - cmentarz z kamiennym nagrobkiem (to ten sam kamień co na poprzednim zdjęciu), ku czci spoczywających tu żołnierzy rosyjskich i ... fot: c. werpachowski
Białaszewo - pomnik a być może miejsce spoczynku powstańców z 1863 roku fot: c. werpachowski
Wieś Tajenko - grób żołnierzy Armii Czerwonej z 1944 roku fot: c. werpachowski
Okolice Sośni - samotny krzyż poległego żołnierza Wehrmachtu z 1944 roku fot: c. werpachowski