Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Tradycyjne zdobnictwo Wielkanocne

W Niedzielę Palmową, 25 marca 2018 r. w Monieckim Ośrodku Kultury odbyło się podsumowanie XXIII Wojewódzkiego Przeglądu Zdobnictwa Obrzędowego Cyklu Wiosennego i Świąt Wielkanocnych.

W ramach przeglądu ocenione zostały prace w trzech kategoriach wiekowych (dzieci, młodzież dorośli) w pięciu dyscyplinach twórczych takich jak: pisanki, pająki, palmy, kwiaty, wycinanki. W konkursie udział wzięło łącznie 320 zestawów prac i ok. 560 autorów z województwa podlaskiego. Nagrody wręczyli Panowie: Zbigniew Karwowski – Burmistrz Moniek, Cezary Jan Mielko – Dyrektor WOAK w Białymstoku oraz Dariusz Gwiazda – Dyrektor MOK. Ze strony MOK przegląd koordynowała Pani Krystyna Barbara Lewkowska, instruktor ds. plastyki.

Podczas wystawy poprzeglądowej można było obejrzeć piękne wykonane pisanki, kwiaty z bibuły, którymi dawniej dekorowano ściany w mieszkaniach, pająki – zdobnicze elementy wykonywane z surowców naturalnych, jak słoma, nasiona, palmy wielkanocne i wycinanki ludowe. Palmy wielkanocne prezentowane na wystawie wykonane były z wykorzystaniem materiałów roślinnych - głównie gałązek bukszpanu, kwiatów z bibuły i wstążek.

Podczas wydarzenia Panie Halina Jabłońska z Moniek i Ewa Skowysz Mucha z Lipska pokazywały jak powstają tradycyjne pisanki ludowe. Z kolei młodzież z Gimnazjum w Mońkach, pod opieką Pani Aldony Karwowskiej, udzielała chętnym instrukcji jak wykonać tradycyjne pająki wielkanocne. Harcerze z Drużyny Harcerskiej z Moniek wykonywali koszyczki z papierowej „wikliny”. Przegląd wzbogacił również występ zespołów ludowych MOK: „Pogodna Jesień” i „Wrzosy”.

Wśród nagrodzonych prac liczne były prace mieszkańców gmin nadbiebrzańskich. Wśród 27 osób dorosłych nagrodzonych w kategorii pisanek było aż 11 osób z Lipska (10 pań i 1 pan). Nie jest to zaskoczeniem, ponieważ to właśnie w Lipsku sztuka malowania jajek osiągnęła szczególnie wysoki poziom. Pisanki z Lipska są wykonywane techniką batiku szpilkowego, a ich zdobnictwo charakteryzuje się symetrią, tzn. ten sam motyw zdobniczy powielany jest na drugiej stronie skorupki. Dawnej pisanki kolorowano naturalnymi barwnikami, współcześnie używa się barwników syntetycznych do barwienia wełny (Gaweł A. 2013. Rok obrzędowy na Podlasiu). O tym, że pisanki z Lipska cenione są w naszym kraju świadczy fakt, że Poczta Polska w tym roku wydała kolejny, trzeci już znaczek przedstawiający pisankę lipską wykonaną przez Panią Ewę Skowysz Muchę. W zeszłym roku zostały wprowadzone do obiegu dwa znaczki z tymi pisankami.

Inicjatywa prowadzona przez Moniecki Ośrodek Kultury przyczynia się do podtrzymania tradycji zdobnictwa obrzędowego Świąt Wielkanocnych. Jest zachętą do kultywowania naszych podlaskich tradycji przedświątecznych i przekazywania starych sprawdzonych sposobów zdobienia naszych domów. W czasach, kiedy komercjalizacja wdziera się siłą do naszych tradycji, trzeba szczególnie dbać o nasze podlaskie zwyczaje obrzędowe.

Laureatów przeglądu można sprawdzić na stronie internetowej:  http://www.kulturamonki.pl/pdf/wyniki_zdobnictwo_2018.pdf. 

Notatkę opracowała Magdalena Marczakiewicz na podstawie: http://www.kulturamonki.pl/index2.php?idmodyf=479&tabela=stronamok

Gaweł A. 2013. Rok obrzędowy na Podlasiu. Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Wyd. II , 304 ss.

• autor: Magdalena Marczakiewicz, zamieściła: Beata Głębocka