Biebrzański Park Narodowy - w trosce o bagna

Relacja z 60. Wszechnicy Biebrzańskiej

Jubileuszowa, 60. Wszechnica Biebrzańska odbyła się 4 marca 2017 roku, gromadząc ponad 150 osób. Z tej okazji artysta-plastyk Krzysztof Konrad Bondaruk przekazał na ręce Dyrektora BbPN Andrzeja Grygoruka ręcznie wykonaną rzeźbę z drewna dębowego wyłowionego z Biebrzy, ozdobioną tradycyjną techniką rzemiosła jubilerskiego.

Wszechnica tym razem w całości poświęcona została gatunkom ptaków, które rzadko widujemy na co dzień, ze względu na ich skryty tryb życia lub ograniczone występowanie i niewielką liczebność.

Prelekcję na temat wodniczki wygłosił prof. Andrzej Dyrcz z Uniwersytetu Wrocławskiego, jeden z pierwszych „biebrzniętych” jak podkreślił Dyrektor BbPN. Ten zasłużony prekursor badań ptaków Doliny Biebrzy już pod koniec lat 60. wskazywał na potrzebę ochrony tutejszych bagien.

Kolejne referaty dotyczyły: ekologii lęgowej uszatki błotnej na Bagnie Ławki (dr Romuald Mikusek, PN Gór Stołowych), obecnej sytuacji kraski w Polsce (dr Andrzej Górski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) oraz biologii zielonki i wodnika na Pojezierzu Mazurskim (dr Jan Jedlikowski, Uniwersytet Warszawski). O swoich przygodach z ptasimi celebrytami jak zwykle barwnie opowiadał dziennikarz i fotograf Tomasz Kłosowski.

Dodatkową atrakcją Wszechnicy było otwarcie wystawy, na której swoją twórczość zaprezentowało dwóch artystów czerpiących inspirację z obcowania z przyrodą: Marek Kołodziejczyk – autor prac malarskich w technice mieszanej łączącej akwarelę z akrylem oraz Włodzimierz Wróblewski – rzeźbiarz ptaków w drewnie. Tę wyjątkową, premierową ekspozycję można oglądać do 24 marca br. w Centrum Edukacji i Zarządzania BbPN (Osowiec-Twierdza 8) od poniedziałku do piątku w godz. od 8:00 do 15:00.

Drugi dzień terenowy zgromadził również dużą rzeszę uczestników, którzy mieli okazję obserwować wiosenne przeloty ptaków na malowniczych rozlewiskach Biebrzy w basenie południowym. Spotkanie zakończyło się wspólnym ogniskiem przy wieży widokowej w Brzostowie. 

• autor: Beata Głębocka, data: 2017-03-06

60. Wszechnica Biebrzańska pt. „Ptasi celebryci"

Biebrzański Park Narodowy serdecznie zaprasza do udziału w 60. Wszechnicy Biebrzańskiej, która odbędzie się w dniach 4-5 marca br.

Pierwszego dnia uczestnicy będą mieli okazję wysłuchać wykładów znakomitych naukowców i ornitologów. Tematem wiodącym spotkania będą ptaki.

Wodniczka jest globalnie zagrożonym gatunkiem ptaka, którego ¼ populacji zasiedla Kotlinę Biebrzańską. Jej światowa populacja osiąga liczebność zaledwie 10 tyś. – 14 tyś. śpiewających samców. Zamieszkuje głównie otwarte torfowiska niskie. Wodniczka jest gatunkiem o niskiej tolerancji na zmiany środowiska i o wyjątkowej jak na ptaka wróblowego biologii lęgowej. Prelekcję na temat tego flagowego dla Bagien Biebrzańskich ptaka wygłosi prof. Andrzej Dyrcz (Uniwersytet Wrocławski) – przewodniczący Rady Naukowej BbPN w latach 2000-2004, światowej klasy specjalista od rodziny trzciniaków (Acrocephalus), który już pod koniec lat 60. ubiegłego wieku  wskazywał na potrzebę ochrony Doliny Biebrzy jako ważnej ostoi ptaków.

Kraska na przestrzeni ostatniego półwiecza z licznej stała się gatunkiem bardzo rzadkim. Obecnie cała krajowa populacja liczy zaledwie kilkanaście par. Przyczyny wymierania kraski nie są oczywiste. Jest silnie związana z krajobrazem rolniczym, który w ostatnich latach ulega gwałtownym zmianom. Pośród przyczyn spadku jej liczebności wymienia się najczęściej intensyfikację rolnictwa, niedobór dziupli lęgowych, ale też długotrwałe okresy załamania pogody czy polowania, które odbywają się w rejonie śródziemnomorskim i na Bliskim Wschodzie w okresie jej migracji. O tym ciekawym gatunku ptaka opowie uczestnikom Wszechnicy dr Andrzej Górski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego z Olsztyna.

Uszatka błotna to najmniej stabilna sowa pośród krajowych gatunków i chyba najsłabiej poznana. Nie jest przywiązana do jednego miejsca, dlatego jej liczebność waha się w Polsce od kilku do kilkuset par zależnie od roku, a w zasadzie obfitości gryzoni. Dolina Biebrzy to chyba jedyne miejsce w Polsce, gdzie gniazduje regularnie, choć podobnie w bardzo zmiennej liczbie. Jest to jedyna sowa, która regularnie gniazduje na ziemi w krajobrazie otwartym. Prelekcję na temat tego tajemniczego gatunku ptaka wygłosi dr Romuald Mikusek z Parku Narodowego Gór Stołowych.

Zielonka to ptak z rodziny chruścieli, który należy do najmniej zbadanych ptaków naszego regionu, pomimo jego dość znacznego rozpowszechnienia, szczególnie jeśli chodzi o zachowania godowe, antagonistyczne relacje w grupach rodzinnych czy sukces lęgowy. Intensywnie odzywa się dopiero w nocy, a osoby którym udało ją się zobaczyć, należą do nielicznych szczęśliwców. Ze względu na skryty tryb życia słabo znamy również trasy jej wędrówek.

Dużo większa jest wiedza o zwyczajach innego chruściela – wodnika. Ze względu na to, że zasiedla znacznie większą gamę środowisk podmokłych, częściej żeruje poza zwartymi łanami roślin wodnych oraz chętniej się odzywa, również w dzień. Odbywa też krótsze wędrówki, a na południu zasięgu,  nawet już w południowej Polsce, ptaki właściwie mogą być osiadłe. Jeśli trafi się lekka zima, mogą na tym bardzo skorzystać. Wiele o tych chruścielach słuchacze dowiedzą się dzięki prelekcji dr Jana Jedlikowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego.

Ciekawym punktem Wszechnicy będzie ekspozycja dwóch wystaw:

– prac malarskich autorstwa Marka Kołodziejczyka pt. „Włoskiem i piórkiem”.

Marek Kołodziejczyk to wybitny artysta malarz, biolog, pasjonat przyrody, obserwator i znawca biologii dzikich zwierząt, które również filmuje i fotografuje. Swoją pasję obcowania z przyrodą i doskonałą znajomość anatomii zwierząt wykorzystuje w pracach malarskich.

– rzeźb ptaków w drewnie autorstwa Włodzimierza Wróblewskiego pt. „Pierzasta galeria”.

Włodzimierz Wróblewski to miłośnik ptaków i gadów. Związany ze środowiskiem biebrzańskim od ponad 20 lat. Pasję rzeźbienia w drewnie odkrył kilka lat temu. „Pierzasta galeria” to ważny fragment jego „biebrzańskiego świata”.

Ekspozycję prac malarskich i rzeźb będzie można obejrzeć w Centrum Edukacji i Zarządzania BbPN w Osowcu-Twierdzy 8 w dni robocze – od poniedziałku do piątku w godzinach od 08:00 do 15:00, w okresie od 4 do 24 marca br.

Drugi dzień Wszechnicy to tradycyjnie dzień terenowy. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do uczestnictwa w wycieczce ornitologicznej wokół Basenu Dolnego Biebrzy. Planowane punkty do odwiedzenia (w zależności od pogody) to między innymi: Góra Strękowa, Burzyn i Brzostowo. Na koniec proponujemy wspólne ognisko.

Jeszcze raz serdecznie zapraszamy! 

• autor: Beata Głębocka, data: 2017-02-09